એસસી/એસટી કોટામાં કેટેગરીના આધારે અનામતના ચુકાદા પર ફરીથી વિચારવાની જરૂર, કોર્ટે આ મામલો આગળ વિચાર માટે ૭ જજોની બેન્ચને મોકલ્યો…
૨૦૦૪ના ચુકાદામાં યોગ્ય નિર્ણય લેવાયો નથી, રાજ્યો એસસી/એસટીમાં સબક્લાસ જ્ઞાતિઓ માટે કાયદો બનાવી શકેઃ બેંચ…
ન્યુ દિલ્હી : ગુરુવારે સુપ્રીમ કોર્ટના બંધારણની પીઠે એક મહત્વપૂર્ણ નિર્ણય આપતાં કહ્યું છે કે રાજ્યો અનામત માટે એસસી/એસટી સમુદાયમાં કેટેગરી પણ બનાવી શકે છે. અદાલતે આ નિર્ણય એટલા માટે લીધો છે કે એસસી /એસટીમાં આવતી કેટલીક જ્ઞાતિઓને બાકીની જ્ઞાતિઓની તુલનાએ અનામત માટે વધુ પ્રાધાન્ય આપી શકાય. ૨૦૦૪ની શરૂઆતમાં ઇ.વી. ચિન્નૈયા વિ. આંધ્રપ્રદેશ રાજ્યના કેસમાં સુપ્રીમ કોર્ટના બંધારણીય બેંચે ચુકાદો આપ્યો હતો કે કોઈ પણ વર્ગને મળેલા ક્વોટામાં બીજા ક્વોટાની મંજૂરી નથી, કોર્ટે આ મામલાને વધુ વિચારણા માટે લીધો છે. કોર્ટે આ મામલાને ૭ ન્યાયાધીશોની ખંડપીઠને મોકલી આપ્યો છે.
સર્વોચ્ચ અદાલતે બંધારણ પીઠને એસસી / એસટીની અંદર ક્રીમી લેયર પર પુનર્વિચારણા કરવા જણાવ્યું છે. કોર્ટે પોતાના આદેશમાં રાજ્યોને આવા જૂથોને ક્વોટાનો લાભ આપવા માટે સત્તા આપી છે, જે અનામતનો લાભ મેળવી શક્યા ન હતા.ગુરુવારે બેંચે કહ્યું કે, “આવા વર્ગીકરણ બંધારણની કલમ ૩૪૧ હેઠળ રાષ્ટ્રપતિના આદેશથી ચેડા નહીં કરે.” ન્યાયમૂર્તિ અરુણ મિશ્રાએ કહ્યું, ‘જો રાજ્યમાં અનામત આપવાની શક્તિ છે, તો તે તેનો લાભ તે પેટા જાતિઓને આપી શકે છે, જેઓ પહેલા તેનો લાભ લેવામાં અસમર્થ હતા.’
ઇન્દિરા બેનર્જી, વિનીત સારન, એમઆર શાહ અને અનિરુધ બોઝની બનેલી બેંચે કહ્યું કે ૨૦૦૪ ના ચુકાદામાં યોગ્ય નિર્ણય લેવામાં આવ્યો નથી અને રાજ્યો એસસી / એસટીમાં સબક્લાસ જ્ઞાતિઓ માટે કાયદો બનાવી શકે છે.
૫ ન્યાયાધીશોનો અભિપ્રાય એ છે કે ૨૦૦૪ ના નિર્ણય પર પુનર્વિચારણા કરવાની જરૂર છે. બંને કેસોમાં બંધારણ બેંચના ન્યાયાધીશોની સંખ્યા જે આજે ચુકાદો આપે છે અને ઈ.વી. ચિન્નૈયા કેસમાં ૫ છે. તેથી આજે બંધારણીય બેંચે પોતાનો અભિપ્રાય આપ્યો છે કે, જૂના નિર્ણયમાં આપવામાં આવેલી સિસ્ટમ પર ફરીથી વિચાર કરવો જરૂરી છે. તેથી, એવું કહેવામાં આવ્યું છે કે આ મામલો મોટી બેંચ એટલે કે ૭ ન્યાયાધીશોની બેંચ સમક્ષ મોકલવામાં આવશે.
આ અપીલો પંજાબ અને હરિયાણા હાઈકોર્ટના નિર્ણય બાદ દાખલ કરવામાં આવી હતી. આ નિર્ણયમાં, પંજાબ અનુસૂચિત જાતિ અને પછાત વર્ગ (સેવાઓમાં આરક્ષણ) અધિનિયમ, ૨૦૦૬ ની કલમ ૪ (૫) રદ કરવામાં આવી હતી. આ અંતર્ગત સીધી ભરતીમાં અનુસૂચિત જાતિ માટેની અનામત ખાલી જગ્યાઓમાંથી ૫૦ ટકા જો વાલ્મીકી અને ધાર્મિક શીખને પ્રથમ પસંદગી તરીકે આપવાની જોગવાઈ હતી. આ જોગવાઈને ગેરબંધારણીય ગણાવીને પંજાબ અને હરિયાણા હાઇકોર્ટે ઇ.વી. ચિન્નૈયા વિ. આંધ્રપ્રદેશ રાજ્ય (૨૦૦૫) ૧ એસસીસી ૩૯૪ પર આધાર રાખ્યો હતો.
તેમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે રાષ્ટ્રપતિ હુકમમાં આર્ટિકલ ૩૪૧ (૧) હેઠળ, તમામ જાતિઓ સજાતીય જૂથોનો વર્ગ ધરાવે છે, અને તેમને આગળ વિભાજીત કરી શકાતી નથી. આ પછી, એવું પણ કહેવામાં આવ્યું કે બંધારણની સાતમી સૂચિની સૂચિ IIની એન્ટ્રી ૪૧ અથવા સૂચિ III ની સૂચિ ૨૫ ના સંદર્ભમાં આવો કોઈપણ કાયદો બંધારણની કલમ ૧૪ નું ઉલ્લંઘન કરશે.
